Krwawienia miesiączkowe, to krwawienia występujące cyklicznie. Zaburzenia miesiączkowania mogą dotyczyć regularności pojawiania się, czasu trwania i nasilenia krwawienia.

Prawidłowe cykle miesiączkowe, to cykle trwające od 21-23 dni do 35 dni licząc od pierwszego dnia miesiączki.

– Cykle krótsze niż 21-23 dni to cykle częste.

– Cykle dłuższe niż 35 dni to cykle rzadki.

Krwawienie miesiączkowe powinno trwać do 7 dni i być mierne.

– Skąpe miesiączki, to miesiączki trwające 1-2 dni przebiegające z mało nasilonym krwawieniem

– Obfite miesiączki, to krwawienia obfite utrzymujące się  przez około 5-7 dni.

– Krwotoczne miesiączki to miesiączki przebiegające z bardzo dużą utratą krwi (>80 ml), często utrzymujące się dłużej niż 7 dni.

Problemem wielu regularnie dotąd miesiączkujących kobiet są ostre krwawienia z dróg rodnych. Budzą niepokój kobiety, że „coś się dzieje”. Dla lekarza są objawem istniejącego zaburzenia, choroby, która powinna być dość szybko zdiagnozowana, ponieważ tylko wtedy można podjąć właściwe leczenie.

1.      Polipy błony śluzowej trzonu macicy (endometrium) i szyjki macicy

Polipy są wyroślami błon śluzowych zbudowanymi z tkanki łącznej lub gruczołowej. Są zmianami łagodnymi, bardzo rzadko badanie histopatologiczne wykazuje obecność nowotworu złośliwego. Najczęściej mają bezobjawowy przebieg, ale też mogą dawać krwawienia lub plamienia w okresie okołomiesiączkowym. Polipy szyjki widoczne są podczas badania we wziernikach, a polipy endometrium w badaniu USG, które najlepiej jest wykonać zaraz po zakończeniu krwawienia miesiączkowego.

Polipy szyjki macicy usuwa się podczas krótkiego zabiegu połączonego z wyłyżeczkowaniem kanału szyjki macicy. W przypadku polipów endometrium wykonuje się histeroskopię (badanie polega na wprowadzeniu do jamy macicy specjalnego  urządzenia z torem wizyjnym dla zobrazowania jej wnętrza)  i podczas tego badania usuwa się polip.

2.      Mięśniaki macicy

Mięśniaki macicy są zmianami łagodnym, zbudowane są z komórek mięśniowych . Tworzą dobrze otorebkowane guzy o różnej wielkości i różnej lokalizacji w trzonie macicy. Mięśniaki, które rosną na zewnątrz i wewnątrz ściany macicy często nie dają żadnych objawów ani dolegliwości. Natomiast te, które rosną do jamy macicy, nawet gdy są niewielkie, zniekształcają jamę i są przyczyną krwawień o różnym nasileniu i czasie trwania. Czasami są tak obfite, ze szybko doprowadzają do anemii i wymagają natychmiastowego usunięcia.

Mięśniaki rozpoznawane są podczas badania ginekologicznego oraz ultrasonograficznego.  Mięśniaki podśluzówkowe widoczne są podczas histeroskopii i w trakcie tego zabiegu mogą zostać usunięte. Nie zawsze jest to jednak możliwe i wówczas, o ile są takie możliwości wyłuszcza się je operacyjnie. Czasami zabieg wymaga przygotowania, które polega na kilkumiesięcznym leczeniu hormonalnym. Zakres operacji zależny jest od wielu czynników takich jak wiek kobiety, tego czy ma dzieci, od liczby mięśniaków, ich wielkości i lokalizacji.

3.      Adenomioza (endometrioza w mięśniu macicy)

Endometrioza jest schorzeniem, w którym tkanka, podobna do tej, jaka wyściela wnętrze jamy macicy znajduje się poza jamą. Taka tkanka reaguje w podobny sposób na nieustannie zmieniające się w cyklu miesiączkowym stężenia hormonów. Ogniska endometriozy w mięśniu macicy powodują powiększenie macicy i są przyczyną bolesnych i obfitych krwawień miesiączkowych. Rozpoznanie nie zawsze jest proste, ustala się je na podstawie zgłaszanych przez kobietę objawów, badania ultrasonograficznego oraz rezonansu magnetycznego. W leczeniu stosuje się terapię hormonalną a w przypadkach, gdy okazuje się ona nieskuteczna leczenie operacyjne.

4.      Rozrost endometrium (hyperplazja)

Charakterystycznym objawem dla rozrostów endometrium są długie, czasami kilkutygodniowe krwawienia o różnym, zmiennym nasileniu. Najczęściej rozwijają się w wyniku braku równowagi hormonalnej pomiędzy stężeniem estrogenów i progesteronu. Takie długie krwawienia wymagają wykonania zabiegu, podczas którego pobiera się materiał do badania histopatologicznego  i dopiero to badanie rozpoznaje zmianę oraz jakiego jest typu. Rozrosty mogą być zmianami łagodnymi i wówczas leczy się je hormonalnie. Leczenie przebiega pod kontrolą lekarza aż do całkowitego cofnięcia się zmian, co zwykle trwa około 3 miesięcy. Mogą też posiadać w swojej strukturze komórki nieprawidłowe, świadczące o obecności stanu przedrakowego lub raka. W takim przypadku leczenie polega na usunięciu macicy.

5.      Zaburzenia krzepnięcia (koagulopatie)

Wrodzone zaburzenia krzepnięcia zwykle objawiają się wcześnie, po pierwszej miesiączce, pod postacią bardzo obfitych, krwotocznych krwawień miesiączkowych. Mogą też zdarzać się koagulopatie nabyte. Należy je podejrzewać u kobiet, u których po okresie prawidłowych krwawień miesiączkowych, miesiączki stają się bardzo obfite a nie stwierdza się obecności innych tego przyczyn. Zaburzenia krzepnięcia rozpoznaje się na podstawie wysokospecjalistycznych  badań układu krzepnięcia. W takich przypadkach wskazana jest konsultacja hematologa.

Obfite krwawienie miesiączkowe oraz pojawienie się krwawień pozamiesiączkowych może być związane z przyjmowaniem leków przeciwkrzepliwych, takich jak na przykład heparyna, doustne antykoagulanty, aspiryna w dużych dawkach.

6.      Zaburzenia hormonalne

Objawem zaburzeń hormonalnych jest cały wachlarz różnych zakłóceń prawidłowego miesiączkowania. Mogą występować bardzo częste krwawienia miesiączkowe lub przeciwnie, bardzo rzadkie, z przerwami nawet wielomiesięcznymi, krwawienia mogą być obfite lub skąpe, długie lub krótkie. Wśród najczęstszych przyczyn wymienia się zespół policystycznych jajników, nadmierną produkcję prolaktyny, niedoczynność tarczycy, stres, otyłość, anoreksję, nadmierną utratę masy ciała w krótkim czasie, duży wysiłek fizyczny, niektóre leki (niektóre antybiotyki, antydepresanty). Diagnostyka polega na wykonaniu badań hormonalnych i zastosowaniu odpowiedniego leczenia.

7.      Stany zapalne

Objawem stanu zapalnego endometrium są długo utrzymujące się krwawienia, którym towarzyszą bóle w podbrzuszu. W terapii najczęściej stosowane są antybiotyki.

8.      Antykoncepcja hormonalna i wewnątrzmaciczna

U kilku procent kobiet stosujących antykoncepcję hormonalną, bez znaczenia jaka jest droga podawania hormonów, pojawiają się krwawienia lub plamienia. Przyczyną jest bezpośredni wpływ hormonów na endometrium. Najczęściej występują w pierwszych cyklach i ustępują samoistnie, nie są groźne i na ogół nie wymagają leczenia. Mogą jednak budzić niepokój i stanowić powód rezygnacji z używania tych metod. Krwawienia częściej związane są ze stosowaniem tabletek jednoskładnikowych, implantów, zastrzyku i hormonalnych wkładek antykoncepcyjnych w porównaniu do tabletek, plastrów i pierścienia dopochwowego.

W przypadku niehormonalnych wkładek wewnątrzmacicznych mogą pojawiać się obfite lub długie krwawienia miesiączkowe. Patomechanizm zmian jest tu inny niż w przypadku środków hormonalnych. Polega na bezpośrednim wpływie wkładki na lokalnie przebiegające procesy tworzenia się skrzepu i jego rozpuszczanie. Terapia, na ogół skuteczna,  polega na podawaniu leków, które hamują ten proces.

 Na koniec warto jest podkreślić, że każde nieprawidłowe krwawienie wymaga zgłoszenia się do lekarza, wyjaśnienia przyczyny i zastosowania odpowiedniego leczenia. Nie warto zwlekać z wizytą, niepotrzebnie się niepokoić.

 Dr med. Barbara Grzechocińska